AĞRI İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. 4 seviyeli kılavuz hakkında bilgi veren Prof.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Han, Doç. Dr. Pınar Baykan, Doç. Ebru Senemtaşı Ünal, Öğretim Üyesi Emine Narmanlı Han, Lisansüstü öğrencilerden oluşan bir ekiple Kahramanmaraş merkezli illerde ‘TÜBİTAK 1002 Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması Acil Destek Programı’ kapsamında Deprem Sonrası Enkaz Yönetimi ve Deprem Sonrası Enkaz Yönetimi Salih Erk ve Furkan Dağaşan. ‘Kılavuz Hazırlama’ çalışması için incelemeler yaptı. Dönüş yolunda ekip 4 etaptan oluşan bir rehber hazırladı.
prof. Dr. Ancak üzerinde düşünmemiz gereken bir diğer değerli konu da karşı karşıya olduğumuz devasa, korkutucu şey, enkazlar hem normal hayata geçişimizin önündeki en büyük engellerden hem de bir an önce kurtulmamız gereken bir yapıda. ve zamanla içerebilecekleri sağlık ve güvenlik riskleri.Bölgede yaptığımız saha çalışmaları ışığında bu enkazlardan en makul şekilde nasıl kurtulabileceğimize dair bir model ortaya koymaya çalıştık.” PLANDEREM” diyen Prof. Dr. Han, “Yönetim adımlarından ilki planlama, ikincisi müdahale, üçüncüsü enkazdır. çıkarma ve dördüncüsü ayrıştırma ve uzlaşmadır. Enkazın yönetilmesi için planlama düzeyi şarttır. Enkazın yönetilmesi için önceden güçlü öngörülere dayalı, iyi kurgulanmış ve sahada rahatlıkla uygulanabilir bir aşamadır. Planda olası sarsıntı senaryoları dikkate alınarak hesaplanan enkaz hacmi gibi, enkazın dağılabileceği alanın büyüklüğü, deprem için gerekli olabilecek iş makinelerinin envanteri. enkaz kaldırırken sorumluluklarını uyumlu bir şekilde yerine getirecekleri molozları, molozların hangi yollarla döküleceğini. Mevcut çöplük alanlarının hacmi yeterli ise, bu çöplük alanlarının açılabileceği yeni bir çöplük alanı oluşturuluyorsa, ana kriterler hesaplanmalı ve planlanmalıdır. Planın ikinci aşaması müdahale düzeyidir. Öngördüğümüz modelde her bir batık üzerinde arama kurtarma çalışmaları tamamlandıktan sonra büyük iş makineleri ile enkazın tamamen kaldırılmasına kadar çok kısa bir süre içerisinde gerçekleştirilmelidir. Burada öncelik verdiğimiz üç kavram var. Ayrışma, hacim küçültme ve saygı kavramları. Enkaz altından tamamen çıkarılmadan önce, ayrıştırılması tehlikeli olan tüm öğelerin, değerli eşyaların veya geri dönüştürülebilir ve yeniden kullanılabilir aletlerin ayrıştırılmasını istiyoruz. SARMAYA SAYGI Enkaz yönetim planının önemli bir aşamasının da ‘enkaja saygı’ olduğunu belirten Prof. yönetirken en kısa sürede enkaz kaldırmak için. Ama oradaki tecrübelere saygı duymak zorundayız. Bulunabilecek hatıralar, küçük kişisel eşyalar, belgeler, bilgiler ve fotoğraflar mümkün olduğunca enkazdan toplanmalı ve sahiplerine teslim edilmek üzere kayıt altına alınmalıdır. Burada enkazı dışarıdan yönetmekle görevli kişiler için değerli detaylar olmayabilir. Unutulmamalıdır ki; Enkazdan toplayacağımız bu üslup malzemeleri, insanların önceki yaşamlarında kaybettikleri sevdiklerine ve güzel günlerine dair hatırlayacakları malzemeler olacaktır. SAĞLIK ŞARTLARI OLUŞTURMAK ÖNEMLİ Enkaz yönetiminde üçüncü adımın enkaz kaldırma olduğunu anlatan Prof. Dr. Han, “Dikkat etmemiz gereken hususlar var. enkaz kaldırırken. Birincisi, sıhhi koşullar yaratmaktır. Çevre ve insan güvenliği için önlemler almak. Planlama ve müdahalede belirlenecek bazı önceliklerin de yerine getirilmesi gerekmektedir. O kadar çok enkaz var ki trafiği aksatabilir; Ulaşımda bir felakete neden olabilir, altyapı hizmetlerini aksatabilir, hastalık yayılma riski söz konusu olabilir veya stratejik öneme sahip olabilir. Bunlara öncelik verilmesi gerekiyor. Bu seviyenin bir diğer değerli konusu ise yönetmemiz gereken moloz büyük olduğunda molozları kaldırırken çok sayıda iş makinesi ile çalışmamızdır. Şehir merkezinde bine yakın kamyon sürekli hareket halinde olabiliyor. Bunlar trafikte yük olabilir. Bunun için trafik güvenliği dikkate alınarak moloz döküm alanlarında kullanılacak yollar şeritle ayrılmalıdır” dedi.
Dördüncü aşamanın ayrıştırma ve iyileştirme olduğunu ifade eden Prof. Bu aşamada özellikle moloz kaldırma sırasında çöplük alanlarının yeterliliğini her zaman kontrol etmeliyiz.Hacimleri ve doluluk oranları dikkate alınmalı ki dolduğunda ikinci alan ayrılmalıdır.Döküm alanlarının seçimi önemlidir. • İnsan sağlığını, çevreyi ve ekolojiyi tehdit etmeyen yerler çöplük alanı olarak belirlenmeli.Düzeltme bölümünde mevcut molozlar şehirden kaldırıldıktan sonra, molozların kaldırıldığı yer mümkün olduğunca yapılanmalı. Felaketin izleri oradan. İnsanların manevi yüklerini sırtlarından alalım” dedi.
